Sihlale sazi iplanethi yethu "njengeplanethi eluhlaza okwesibhakabhaka" futhi manje umthamo wamanzi akhona eMhlabeni wethu awuhlangene nalutho uma uqhathaniswa nezigidi zeminyaka edlule. Njengamanje izilwandle zeplanethi yethu zihlala ngaphezu kwe-70% yomhlaba wethu futhi kunengqikithi yesihlanu lapho siqokomisa ezintathu ezinkulu, okungukuthi, i-Atlantic, iNdiya kanye nePacific. Kodwa-ke, namuhla ngifuna ukukutshela okwengeziwe ngabo ukuze ngaphezu kokubazi ngolwazi oluthile olujwayelekile, wazi ukuthi i-oda labo likuphi ngokwelulwa kwabo.
Kukhona ulwandle olulodwa kuphela
Isithombe seWanderspots
Yize kule ndatshana ngifuna ukukunikeza imininingwane ejwayelekile yolwandle olu-5 olukhona emhlabeni wethu, iqiniso ukuthi bonke aba-5 basolwandle olufanayo, kepha kuya ngendawo abakuyo, bathola igama elehlukile ukuze bakwazi ukubathola ngqo.
Ngenkathi kukhona ulwandle olulodwa kuphela lomhlaba wonke, amanzi amaningi ahlanganisa amaphesenti angama-70 omhlaba, kepha ahlukaniswe ngokwezindawo ezihlukene. Imingcele phakathi kwalezi zifunda iguquke ngokuhamba kwesikhathi ngenxa yezizathu ezahlukahlukene zomlando, amasiko, ezendawo nezesayensi.
Ngokomlando, kwakukhona izilwandle ezine: i-Atlantic, Pacific, Indian, ne-Arctic. Kodwa-ke, amazwe amaningi - kufaka ne-United States - manje nawo abona iSouth Ocean (Antarctica) njengolwandle lwesihlanu. Kodwa iPacific, i-Atlantic, kanye nezilwandle zaseNdiya zaziwa njengezilwandle ezintathu ezinkulu zeplanethi ngenxa yokwandiswa kwazo okukhulu.
I-Antarctic Ocean ilulwandle olusha, kodwa akuwona wonke amazwe avumelana ngemikhawulo ehlongozelwe lolu lwandle (lusukela ogwini lwase-Antarctica), kepha njengamanje ulwandle lwesi-5 futhi kufanele lubhekwe ukuze lukwazi ukuwabiza wonke. Ngokulandelayo ngizokhuluma nawe kweminye imigqa ejwayelekile ukuze wazi okwengeziwe ngolwandle ngalunye olungu-5 olukhona ngaphakathi koLwandle olukhulu kuphela.
i-Pacific Ocean
Isandiso: amakhilomitha-skwele ayi-166.240.992,00.
Ulwandle olukhulu kunawo wonke emhlabeni wethu luthatha ingxenye yesithathu yomhlaba futhi lusuka e-Arctic enyakatho luye e-Antarctica eningizimu, lubamba iziqhingi ezingaphezu kwezi-25.000, ezilingana ngaphezu kwazo zonke ezinye izilwandle ezihlanganisiwe. I-Pacific Ocean ithatha i-30% yoMhlaba futhi itholakala phakathi kwamazwe aseMelika kuya eMpumalanga ye-Pacific Ocean basin namazwekazi ase-Asia nase-Australia kuya eNtshonalanga. I-equator ihlukanisa iNorth Pacific Ocean kanye ne-South Pacific Ocean.
Igama livela egameni elithi "ukuthula", futhi ngathola leli gama kumhloli wamazwe wasePortugal uFernando Magellan ngo-1521 wabiza la manzi ngokuthi "iPacific Ocean" okusho ukuthi ulwandle olunokuthula. Izilwandle zalo bezilinywa yimikhumbi eminingi kuwo wonke umlando.
I-Atlantic Ocean
Isandiso: amakhilomitha-skwele ayi-82.558.000,00.
Eyesibili ngokunwebeka isuka eNyakatho ye-Arctic Ocean iye Olwandle lwaseNingizimu Antarctic, ithatha u-20% wengqikithi yomhlaba. Ngaphezu kwalokho, futhi kwaziwa njengolwandle oluncane kunakho konke, njengoba lwakha eminyakeni eyizigidi ezingama-200 eyedlule lapho izwekazi elikhulu iPangea lihlukana phakathi.
Inkabazwe ihlukanisa i-Atlantic Ocean neNorth Atlantic Ocean kanye ne-South Atlantic Ocean. futhi itholakala phakathi kwamazwe aseMelika namazwekazi aseYurophu naseMpumalanga Afrika. Inkabazwe ihlukanisa i-Atlantic Ocean neNorth Atlantic Ocean kanye ne-South Atlantic Ocean.
Kuneziqhingi eziningi oLwandle i-Atlantic, phakathi kwezaziwa kakhulu yilezi: I-Bahamas, i-Canary Islands (Spain), i-Azores (Portugal), i-Cape Verde Islands, i-Greenland, okungezona kuphela iziqhingi ezinkulu e-Atlantic Ocean, nasemhlabeni.
Igama elivela ku 'Atlantic' livela ezinganekwaneni zamaGrikhi okusho ukuthi 'uLwandle lwe-Atlas' I-Atlas kwakungu-titan okwakudingeka abe semaphethelweni omhlaba futhi athwale amazulu (ama-sphere sphere) emahlombe akhe njengesijeziso esabekwa nguZeus kusukela i-Atlas yalwa nabonkulunkulu base-Olympian ukuba baphathe amazulu.
Indian Ocean
Isandiso: amakhilomitha-skwele ayi-75.427.000,00.
Ukumboza cishe okungaphansi kokungaphansi kwama-20% womhlaba, i-Indian Ocean inesibopho sokugeza ogwini lwaseMpumalanga Ephakathi, eNingizimu ye-Asia, e-Australia, eMpumalanga Afrika naseNingizimu-mpumalanga ye-Asia.
Kuneziqhingi eziningi e-Indian Ocean, phakathi kwezaziwa kakhulu yilezi: IMauritius, iReunion, iSeychelles, iMadagascar, iComoros (iSpain), iMaldives (iPortugal), iSri Lanka, eyayaziwa ngeCeylon phambilini. Igama livela endaweni ezungeze inhlonhlo yaseNdiya.
I-Antartic Ocean
Isandiso: amakhilomitha-skwele ayi-20.327.000,00.
Ulwandle olwedlule ekugcineni yi-Antarctic Ocean, ezungeza ngokuphelele i-Antarctica, izungeza umhlaba ngokuphelele, njengoba kwenza i-Arctic Ocean. Lolu lwandle lwaziwa nangokuthi iSouth Ocean.
Ukwakheka kolwandle kufaka ishelufu lezwekazi okungenani elingamakhilomitha angama-260 ububanzi elifinyelela ububanzi balo obungamakhilomitha angama-2.600 XNUMX endaweni eseduze nolwandle i-Weddell neRoss.
I-Arctic Ocean
Isandiso: amakhilomitha-skwele ayi-13.986.000,00.
Okokugcina, sinoLwandle i-Arctic, olubhekele ukuzungeza iNorth Pole, ukusingatha inqwaba yeqhwa unyaka wonke. Lokhu kutholakala enyakatho yezwekazi lethu, e-Asia naseMelika. I-Arctic Ocean incane kunazo zonke izilwandle kepha inezilwandle ezingaziwa kangako ngenxa yesimo sezulu esibi kanye neqhwa lonyaka wonke elimboze izilwandle.
Cishe ivaliwe, i-Arctic Ocean inqamula eGreenland, eCanada, e-Alaska, eRussia naseNorway. IBering Strait ixhuma olwandle iPacific kanti iGreenland Sea iyisixhumanisi esiyinhloko soLwandlekazi i-Atlantic.
Indawo yeqhwa i-Arctic Ocean incipha ngo-8% njalo eminyakeni eyishumi. Sonke kufanele sazi ukuthi kwenzekani ngokushintsha kwesimo sezulu futhi sivikele iplanethi yethu.